Hoe beïnvloedt creatief denken het menselijk veranderproces?
Een pilot over regie, verbeelding en gedeeld eigenaarschap in begeleiding
Wat gebeurt er als mensen niet alleen gevolgd worden, maar ook kunnen meesturen in hun veranderproces? In deze pilot verkennen we hoe creatief denken – via visuele en ervaringsgerichte werkvormen – kan bijdragen aan verdieping, versnelling en betrokkenheid. Niet als vervanging van analyse of gesprek, maar als aanvullende vorm van weten: via beelden, beweging en zintuiglijke ervaring.
Waarom deze verkenning?
In gesprekken over verandering lopen verschillende werkelijkheden vaak door elkaar. De één spreekt vanuit modellen en verklaringen (planmatig); de ander zoekt woorden voor iets dat nog geen taal heeft (procesmatig). Wat als we deze kloof niet dichten met méér uitleg, maar juist met andere vormen van expressie?
Creatieve werkvormen maken ruimte voor niet-talige vormen van weten. Ze bieden structuur én speelruimte, en maken het mogelijk om dat wat vaag of intuïtief is tastbaar en zichtbaar te maken. Zo ontstaan nieuwe ingangen voor reflectie en regie.
We onderzoeken vragen als:
- Stimuleert een creatieve denkstijl (divergeren én convergeren) verschuivingen op dieper (of hoger) niveau?
- Wat betekent dit in relatie tot ons verlangen naar controle over wat we waarnemen?
- Kunnen verstoringen in dit proces juist betekenisvol worden in plaats van opgelost?
Een gedeeld traject zichtbaar maken
We werken met een fasemodel waarin elke fase van het begeleidingsproces – van situatie begrijpen tot vasthouden wat werkt – zowel verbaal als visueel wordt ondersteund. De werkvormen zijn niet bedoeld als vrije expressie, maar als procesdragers: ze brengen focus, stimuleren reflectie en versterken gedeeld eigenaarschap.
Uit eerste observaties blijkt: als mensen zien of voelen waar ze staan, groeit hun betrokkenheid. Vage sensaties, spanningen of herhalende patronen worden beter bespreekbaar als ze zichtbaar of tastbaar worden gemaakt. Zo ontstaan microveranderingen die door kunnen werken in stemming, zelfbeeld en identiteit – precies zoals de dynamische systeemtheorie beschrijft.
Creatief denken als motor voor verandering
Creatief denken is geen losse interventie, maar een proces dat ruimte schept in het denken. Het biedt speelse denkoefeningen en open kaders die helpen om nieuwe verbindingen te zien – verbindingen die eerder buiten beeld bleven. Creativiteit opent andere lagen van ervaring. Ze is er niet op gericht om méér grip te krijgen, maar om betekenis te laten ontstaan.
Niet alles hoeft eerst begrepen te worden voordat het gevoeld mag worden. Vanuit de ervaring kan taal volgen – en beweging.
We beschouwen creatief denken dan ook niet als bijzaak, maar als een essentieel onderdeel van het veranderproces:
- Het vertraagt waar nodig, en versnelt waar het kan.
- Het biedt houvast zonder vast te zetten.
- Het versterkt het gevoel van regie, zonder dat de begeleider zijn methodische bedding verliest.
Samengevat
- Creatief denken opent het veranderproces via andere vormen van weten.
- Visuele en ervaringsgerichte werkvormen maken het traject tastbaar en bespreekbaar.
- Ze dragen bij aan verdieping, versnelling en commitment in begeleiding.
- Dit onderzoek zoekt naar vernieuwende manieren om dat proces zichtbaar en betekenisvol te maken.
