Hindsight bias

De ‘I-knew-it-all-along’-bias: Waarom we denken dat we alles wisten (en hoe we onszelf hiermee voor de gek houden)

We kennen het allemaal: je zit met vrienden te praten over de actualiteit en plotseling roept er iemand: “Zie je nou wel! Ik had dit al lang zien aankomen!” De hindsight bias, ook wel het ‘I-knew-it-all-along’-effect genoemd, beschrijft onze neiging om na afloop van een gebeurtenis te denken dat we die van tevoren hadden kunnen voorspellen.

Maar klopt dat wel? Was je echt zo helderziend, of is er iets anders aan de hand?

Waarom we onszelf voor de gek houden

De hindsight bias is een cognitieve bias, wat betekent dat het een systematische fout is in onze manier van denken. Er zijn verschillende factoren die hieraan bijdragen:

• Selectieve herinnering: We hebben de neiging om informatie die onze eerdere voorspellingen bevestigt te onthouden, en informatie die dat niet doet te vergeten. Hierdoor lijkt het alsof we altijd al wisten wat er zou gebeuren.
• Toegankelijkheid: Gebeurtenissen die veel aandacht krijgen in de media of die ons persoonlijk raken, zijn beter in ons geheugen gegrift. Hierdoor lijken ze achteraf voorspelbaarder dan ze in werkelijkheid waren.
• Patroonherkenning: We zijn geneigd patronen te zien in willekeurige gebeurtenissen. Achteraf lijken deze patronen logisch, waardoor we denken dat we de gebeurtenis hadden kunnen voorspellen.

Gevolgen van de hindsight bias

De hindsight bias kan een aantal negatieve gevolgen hebben:

• Het kan leiden tot een arrogante houding: We denken dat we slimmer zijn dan we daadwerkelijk zijn, waardoor we minder openstaan voor feedback en nieuwe inzichten.
• Het kan ons minder empathisch maken: We kunnen moeite hebben om ons in te leven in mensen die fouten hebben gemaakt, omdat we denken dat we die fouten zelf nooit hadden gemaakt.
• Het kan leiden tot verkeerde beslissingen in de toekomst: We kunnen geneigd zijn om te veel vertrouwen te hebben in onze eigen intuïtie, waardoor we belangrijke informatie over het hoofd zien.

Wat kun je doen tegen de hindsight bias?

Maar er zijn ook dingen die je kunt doen om de hindsight bias te verminderen:

• Wees je bewust van de bias: De eerste stap is om te erkennen dat we allemaal vatbaar zijn voor de hindsight bias.
• Bedenk alternatieve scenario’s: Probeer na te denken over hoe de gebeurtenis anders had kunnen aflopen. Dit kan je helpen om te beseffen dat er niet altijd één “juiste” uitkomst was.
• Zoek informatie die je voorspellingen tegenspreekt: Ga actief op zoek naar informatie die je eerdere ideeën in twijfel trekt.
• Wees kritisch over je eigen intuïtie: Laat je niet te veel leiden door je eigen gevoelens en buikgevoel. Bedenk goed wat alle feiten en argumenten zijn voordat je een beslissing neemt.

Extra tip: In onderzoek is het belangrijk om je verwachtingen van tevoren vast te leggen. Dit helpt om te voorkomen dat je achteraf het gevoel hebt dat je de resultaten al wist.

Door je bewust te zijn van de hindsight bias en kritisch te blijven denken, kun je ervoor zorgen dat je beslissingen gebaseerd zijn op feiten en argumenten, en niet op onbetrouwbare intuïtie.