Self-serving bias

Waarom vieren we successen en verantwoorden we mislukkingen? De self-serving bias verklaard

We kennen het allemaal: je haalt een goed cijfer voor een toets en je bent trots op jezelf. Je maakt een fout op het werk en je geeft je collega de schuld van de miscommunicatie. Dit is een voorbeeld van de self-serving bias, ook wel bekend als de ‘eigen schuld, dikke bult’-bias of zelfdienende bias.

De self-serving bias is de neiging om de eer op te eisen voor onze successen en externe factoren de schuld te geven van onze mislukkingen. We zien onszelf graag in een positief licht, dus we schrijven positieve uitkomsten toe aan onze eigen vaardigheden en inzet. Negatieve uitkomsten daarentegen bagatelliseren we of schuiven we af op externe factoren.

Waarom hebben we deze bias?

De self-serving bias is een manier om ons zelfbeeld te beschermen. Als we onze mislukkingen zouden toeschrijven aan onze eigen fouten, zou dat ons gevoel van eigenwaarde aantasten. Door onze mislukkingen aan externe factoren toe te schrijven, kunnen we ons gevoel van eigenwaarde intact houden.

De self-serving bias kan echter ook leiden tot verkeerde oordelen en onproductief gedrag. We kunnen geneigd zijn om onze eigen prestaties te overschatten en de prestaties van anderen te onderschatten. We kunnen ook minder geneigd zijn om van onze fouten te leren, omdat we de schuld niet bij onszelf willen leggen.

Gevolgen van de self-serving bias

De self-serving bias kan een aantal negatieve gevolgen hebben:

• Verkeerde oordelen. We kunnen foute beslissingen nemen op basis van onjuiste informatie over onze eigen vaardigheden en prestaties.
• Onproductief gedrag. We kunnen minder geneigd zijn om van onze fouten te leren en onszelf te verbeteren.
• Conflicten. We kunnen conflicten met anderen krijgen als we onze eigen fouten niet willen erkennen.

Wat kun je doen tegen de self-serving bias?

• Wees je bewust van de bias. De eerste stap is om te erkennen dat we allemaal vatbaar zijn voor de self-serving bias.
• Zoek naar objectieve feedback. Vraag anderen om eerlijke feedback over je prestaties.
• Overweeg alternatieve verklaringen. Als je een mislukking ervaart, probeer dan verschillende factoren te identificeren die mogelijk hebben bijgedragen tot die mislukking.
• Leer van je fouten. Zie mislukkingen als leermomenten in plaats van als weerspiegelingen van je waarde.
• Oefen met mentale attributie. Mentale attributie is een techniek waarbij je de oorzaken van je eigen gedachten, gevoelens en gedrag analyseert. Door je bewust te worden van de gedachten en overtuigingen die je gedrag beïnvloeden, kun je beginnen om de self-serving bias te doorbreken.